Bạn đã từng mở một món đồ nhựa mới mua về, như hộp đựng thực phẩm hoặc đồ chơi trẻ em và bị mùi hôi khó chịu “tấn công”? Mùi nhựa mới này không chỉ gây phiền toái mà còn dấy lên lo ngại về sức khỏe, theo các nghiên cứu mới nhất năm 2025, mùi này có thể chứa chất độc hại nếu tiếp xúc lâu dài. Bài viết Nhựa Việt Tiến phân tích nguyên nhân, rủi ro sức khỏe và hướng dẫn cách khử mùi nhựa mới an toàn, giúp bạn sử dụng đồ nhựa hiệu quả mà không lo lắng.
1. Mùi nhựa mới có độc không? Nguyên nhân gây ra mùi nhựa mới
1.1. Mùi nhựa mới là gì? Có độc không
Mùi nhựa mới thường xuất hiện ở các sản phẩm mới sản xuất và đây là dấu hiệu của quá trình off-gassing tức là bay hơi các hợp chất hữu cơ (VOCs) từ nhựa. Mức độ ảnh hưởng phụ thuộc nồng độ VOCs trong không khí, thời gian phơi nhiễm và độ nhạy cá nhân.
Mùi nhựa mới có thể độc nếu hàm lượng VOCs cao và bạn hít phải trong thời gian dài, đặc biệt trong không gian kín. Thông thường, ở môi trường thông gió tốt, mùi này chỉ gây khó chịu hoặc kích ứng nhẹ với người khỏe mạnh. Tuy nhiên, một số hợp chất như formaldehyde, phthalates hay BPA có thể tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe, nhất là với trẻ em, phụ nữ mang thai và người mắc bệnh hô hấp. Vì vậy, nên khử mùi trước khi sử dụng và ưu tiên chọn sản phẩm nhựa đạt chứng nhận an toàn.
1.2. Nguyên nhân và cơ chế hình thành mùi nhựa
- Quy trình sản xuất và hậu sản xuất: dư lượng monomer, dung môi vệ sinh khuôn, phụ gia (chống UV, ổn định nhiệt, chất bôi trơn) có thể bay hơi trong giai đoạn đầu.
- Vật liệu: PP/HDPE (thường dùng cho hộp/thùng tiếp xúc thực phẩm) ít mùi hơn một số PVC/PS, nhưng mức mùi còn phụ thuộc công thức và quy trình của từng nhà sản xuất.
- Điều kiện môi trường: nhiệt độ/độ ẩm cao và không gian kín làm VOCs tích tụ khiến cảm nhận mùi tăng.
- Hóa chất cần lưu ý: Formaldehyde có thể tồn tại trong một số loại vật liệu hoặc keo, phthalates và BPA là nhóm phụ gia cần được kiểm soát nghiêm ngặt đối với sản phẩm tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm. Nên ưu tiên lựa chọn vật liệu đã đạt chứng nhận an toàn.
Mùi nhựa mới không mặc định nguy hiểm, nhưng cần kiểm soát nhất là trong phòng kín hoặc với đối tượng nhạy cảm. Vậy ai nằm trong nhóm dễ bị ảnh hưởng nhất và vì sao?
2. Ai dễ bị ảnh hưởng nhất từ mùi nhựa mới và tại sao?
Không phải ai cũng phản ứng như nhau. Dưới đây là các nhóm nên thận trọng hơn vì ngưỡng chịu đựng thấp hơn hoặc rủi ro cao hơn khi tiếp xúc kéo dài với mùi/khí phát thải:
- Trẻ em (đặc biệt trẻ sơ sinh): hệ hô hấp và cơ chế giải độc chưa hoàn thiện, niêm mạc mũi họng dễ kích ứng, thể tích phổi nhỏ làm nồng độ tiếp nhận tương đối cao hơn khi trong phòng kín.
- Phụ nữ mang thai: cần giảm tối đa nguồn mùi hóa chất không cần thiết, ưu tiên thông gió tốt, đề cao nguyên tắc phòng ngừa.
- Người có bệnh hô hấp (hen, viêm mũi dị ứng): ngưỡng kích thích thấp, dễ khó chịu mùi, ho/khan họng nếu nồng độ VOCs tăng trong không gian kín.
- Người làm việc trong khu vực kín: kho, container, xe tải… nếu thiếu trao đổi khí, VOCs có thể tích tụ theo thời gian.
Lý do đến từ sinh lý cơ thể (đường thở nhạy, thay đổi nội tiết), môi trường phơi nhiễm (thời gian ở trong phòng kín dài) và khả năng tự điều hòa khác biệt. Do đó, xử lý mùi đúng cách trước khi sử dụng là bước cần làm.
3. Cách khử mùi nhựa mới an toàn: Phương pháp khoa học và thực tế
3.1. Thông gió chủ động
- Bước 1: Mở nắp, tháo toàn bộ bao bì nilon/giấy.
- Bước 2: Đặt sản phẩm ở nơi thoáng gió (gần cửa sổ/ban công), bật quạt hướng ra ngoài hoặc bật hút mùi để đẩy khí ra khỏi phòng.
- Bước 3: Duy trì 3 – 7 ngày đầu, đảo mặt sản phẩm mỗi ngày để khí thoát đều, tránh ánh nắng gắt trực tiếp để không làm lão hóa nhựa.
3.2. Rửa bằng nước ấm và chất tẩy rửa nhẹ
- Bước 1: Pha nước ấm 40 – 50°C với xà phòng trung tính.
- Bước 2: Ngâm vật dụng ~2 giờ, dùng mút mềm chà nhẹ các bề mặt.
- Bước 3: Xả thật sạch bằng nước, lau khô ngay bằng khăn sợi mềm.
- Bước 4: Phơi nơi râm, thoáng cho khô hoàn toàn (giúp loại bớt mùi/VOC bề mặt). Lưu ý Không dùng nước sôi/vi sóng nếu không có nhãn “microwave-safe” tránh hóa chất tẩy mạnh có mùi nặng.
3.3. Baking soda, than hoạt tính (hấp phụ mùi)
- Bước 1: Rửa sạch, lau khô vật dụng nhựa.
- Bước 2: Đặt chén nhỏ baking soda hoặc gói than hoạt tính vào bên trong (không rắc trực tiếp lên bề mặt tiếp xúc thực phẩm).
- Bước 3: Đậy kín nắp trong 12 – 24 giờ.
- Bước 4: Mở nắp, bỏ bột/than, kiểm tra mùi. Lặp lại 1 – 2 lần nếu mùi còn nhẹ, sau đó rửa sơ và lau khô.
3.4. Sử dụng cà phê/bã cà phê (khử mùi tự nhiên)
- Bước 1: Rửa sạch, lau khô vật dụng.
- Bước 2: Cho hạt cà phê rang hoặc bã cà phê khô vào cốc/bọc vải mỏng, đặt trong hộp.
- Bước 3: Đậy kín 6 – 12 giờ để hương cà phê át và hấp phụ mùi nhựa. lấy cà phê ra, lau khô lại. Lưu ý Với bã cà phê cần đảm bảo khô để tránh ẩm mốc.
3.5. Kiểm soát nhiệt, độ ẩm (giảm mùi tồn lưu)
- Bước 1: Đặt sản phẩm ở râm mát, tránh nắng trực tiếp, nhiệt cao.
- Bước 2: Giữ nơi để khô ráo, nếu phòng ẩm, dùng máy hút ẩm hoặc gói silica gel.
- Bước 3: Duy trì độ ẩm ước 45 – 60% để mùi dễ bay hơi hơn và ít “ám” lại, kết hợp thông gió để tăng hiệu quả.
4. Lưu ý quan trọng khi áp dụng các cách khử mùi nhựa mới mua
- Luôn đọc kỹ hướng dẫn sử dụng hoặc nhãn cảnh báo của sản phẩm trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp nào.
- Với sản phẩm tiếp xúc thực phẩm, chỉ sử dụng nguyên liệu an toàn như baking soda, cà phê hoặc than hoạt tính. Tránh hóa chất tẩy rửa mạnh hoặc có mùi nồng.
- Không phơi sản phẩm dưới nắng gắt hoặc đặt gần nguồn nhiệt cao. Điều này có thể làm biến đổi màu sắc và giảm độ bền của nhựa.
- Kiểm tra định kỳ tình trạng bề mặt sau khi xử lý để đảm bảo sản phẩm vẫn an toàn và giữ nguyên công năng.
- Có thể kết hợp hai đến ba phương pháp như rửa, hấp phụ mùi và thông gió để rút ngắn thời gian khử mùi.
5. Tiêu chí chọn sản phẩm nhựa an toàn
Để tránh mùi nhựa mới từ đầu, hãy ưu tiên sản phẩm an toàn theo Bộ Y Tế Việt Nam 2025: chọn nhựa không mùi với chứng nhận FDA/EU, tránh PVC dễ bay hơi VOCs.
- Ưu tiên vật liệu: PP/HDPE cho đồ tiếp xúc thực phẩm/thùng chứa, tránh PVC/PS khi dùng gần nhiệt/dầu mỡ nếu không có chỉ dẫn rõ ràng.
- Chứng nhận/nhãn tin cậy: FDA 21 CFR, EU 10/2011, microwave-safe, BPA-free/phthalates-free, nhãn low-VOC (khi có).
Mùi nhựa mới không phải lúc nào cũng nguy hiểm nhưng nếu không xử lý đúng cách có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến trải nghiệm sử dụng. Với những phương pháp khử mùi an toàn và dễ áp dụng như thông gió, rửa bằng nước ấm, dùng baking soda, cà phê hoặc than hoạt tính, bạn hoàn toàn có thể giảm mùi hiệu quả ngay tại nhà. Quan trọng hơn là lựa chọn sản phẩm nhựa đạt tiêu chuẩn an toàn từ những đơn vị uy tín như Nhựa Việt Tiến để hạn chế mùi từ đầu và bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình
